Schizofrenie en psychotische stoornissen

Schizofrenie en andere psychotische stoornissen treffen 1 à 2% van de bevolking, met een piekincidentie rond de leeftijd van 20 jaar (*). Ze manifesteren zich via: 

• zogenaamde 'positieve' symptomen, omdat ze bij de gewoonlijke ervaring komen: hallucinaties (visueel, auditief, olfactorisch, tactiel enz.) en/of waanvoorstellingen (gevoelens van vervolging, denken dat men boodschappen ontvangt via de radio, tv enz.);
• zogenaamde 'negatieve' symptomen: emotionele afstomping, gebrek aan energie, geen plezier meer ervaren enz.; 
• cognitieve symptomen: ongeorganiseerd denken, aandachtstekort enz. 

Een psychotische episode is een periode waarin die symptomen zich zeer duidelijk manifesteren. De persoon verliest het contact met de realiteit en kan niet meer functioneren.

(*) Omwille van de specifieke hersenontwikkeling van kinderen is het uiterst zeldzaam dat een psychotische stoornis wordt gediagnosticeerd voorafgaand aan de puberteit. De term 'infantiele psychose' wordt overigens intussen niet meer gebruikt in de kinderpsychiatrie. 

Als iemand een psychotische episode heeft, betekent dat niet noodzakelijk dat die persoon een psychotische stoornis heeft. Ook andere pathologieën (epilepsie, hersenontsteking, hersentumor, enz.) kunnen gelijkaardige symptomen veroorzaken. Wacht in elk geval niet om een arts te raadplegen! 

• Als u of uw kind (of tiener of jongvolwassene) symptomen ervaart die u zorgen baren, kunt u een eerste advies vragen aan uw huisarts, een eerstelijnspsycholoog of het PMS-centrum van de school. 
• Als de symptomen al een sterke functionele impact hebben op het dagelijks leven, moet u rechtstreeks contact opnemen met een (kinder)psychiater. U kunt een afspraak maken bij de dienst kinderpsychiatrie van het HUDERF of de afdeling psychiatrie van het Erasme Ziekenhuis. We zien u zo snel mogelijk op de raadpleging, zodat we alle nodige onderzoeken en evaluaties kunnen uitvoeren om de juiste diagnose te stellen en, indien nodig, de gepaste behandelingen op te starten.
• Het Zelig-centrum is een ambulant centrum (zonder ziekenhuisopname) gespecialiseerd in de evaluatie en diagnosticering van tieners en jongvolwassenen met duidelijke of matige psychotische symptomen. Het bevindt zich in het Erasme Medical Center (EMC) in Anderlecht.
• De therapeutische behandeling is gepersonaliseerd en kan medicatie, psychologische opvolging van het individu en/of het gezin, groepsactiviteiten, psycho-educatie, aanpassingen op school, enz. omvatten.   
• Een opname in de eenheid voor adolescenten en jongvolwassenen van het Erasme ziekenhuis is soms noodzakelijk (maar niet altijd) – met name om een omvattend onderzoek uit te voeren – en gebeurt steeds vrijwillig. 
• In het HUDERF behandelt de kinderpsychiatrische spoeddienst jongeren met acute symptomen.    

Jongeren die psychotische symptomen krijgen, durven daar vaak niet over praten. Ze schamen zich, zijn bang dat ze 'gek' aan het worden zijn en/of vrezen voor een gedwongen opname. Ze zwijgen en hopen dat hun symptomen vanzelf verdwijnen. Dat gebeurt helaas niet. Integendeel: zonder behandeling worden de symptomen erger! Bij schizofrenie geldt bovendien dat de kans om de situatie te stabiliseren, de ziekte onder controle te houden en een voldoende hoge levenskwaliteit in stand te houden groter is als de gepaste behandeling snel wordt opgestart. 

Als ouder kunt u het gesprek aangaan door uw kind te vragen of het bepaalde waarnemingen of ervaringen heeft die hem of haar storen of beangstigen. Als dat het geval is, stel dan voor om advies te vragen aan een huisarts of eerstelijnspsycholoog.